OCCITANIA

Occitània es lo pais ont se parla la lenga d'òc. Es una lenga romana al meteis titol que lo catalan, l'espanhòl o l'italian.

La maja partida del territori occitan se troba dins l'estat francés e representa 32 dels despartaments d'aqueste e mai de 14 milions d'estatjants. Lo nòstre pais es conegut en franchimand jos lo nom de "Midi" o ben "Sud de la France".

Se tròban qualques parçans de lenga occitana :

- dins l'Estat Espanhòl : la Vath d'Aran, valada al Sud del Comenges de 5000 estatjants. La lenga i es oficiala dempuèi 1991.

- dins l'Estat Italian : una dotzenat de valadas al Nòrd de Niça. La lenga deu venir lèu oficiala. Existis tanben una enclava occitana en Calabria, lo vilatge de Guardia Piemontese.

 

Carta de l'Occitània e de sos dialèctes màgers

 

 

L'Estat francés, sol, refusa encara a nòstra lenga un estatut d'oficialitat, e s'acontenta de tractar la lenga occitana (tan coma lo breton, l'alsacian, lo basco, lo còrse, lo catalan o lo flamand) coma una lenga "regionala", sonque bona per cantar de cansons tradicionalas o parlar a las bèstias...

 

Coma o vesèm sus la mapa, se destrian 7 dialèctes màgers: lo gascon, lo lengadocian, lo provençal, lo lemosin, l'auvernhàs e lo vivaro-aupenc, cal tanben ajustar lo dialècte de l'extrèm Nòrd d'Occitània, lo Marchés o occitan del Creissent.

La lenga occitana patiguèt longtemps (e ne patis encara...) dels prejutjats que fasian d'ela una lenga inferiora, un patés. Los regents de l'escòla publica, jos la tresena republica francesa, menèron una guèrra sens relambi contra totes aqueles lengatges.

 

 

Un bocin d'istòria

 

La lenga occitana es derivada del latin bas dels envasidors romans. La fòrma arcaïca d'aquesta apareguèt cap al sègle Xen.

La primièra edat d'aur de la cultura occitana se situa als sègles XIIen e XIIIen amb l'espelida de l'art dels trobadors que dins Occitània tota presicavan de valors novèlas per l'Euròpa medievala e que fasian de l'amor un art de viure (la fin amor).

Lo sosten de maites senhors lengadocians (dont lo Comte de Tolosa) a las populacions cataras faguèt que lo papa presiquèt una crozada a la debuta del sègle XIIIen. Profiechant de la situacion per botar fin a l'independéncia d'aquestes parçans d'Occitània, las armadas franchimandas davalèron.

Lo Lengadòc central patiguèt, aital, de la guèrra e de la repression de la Glèisa de Roma e dels crozats...

Aprèp una cinquantenat d'ans e aprèp una resisténcia de las eroïcas dels senhors occitans, los franchimands s'apoderèron del Comtat de Tolosa e de las tèrras de sos vassals e l'Inquisicion s'installèt en Occitània per caçar las darrièras traças d'eresias.

L'istòria d'Occitània centrala es aprèp ligada a la de l'Estat Francés : susmautas frequentas contra lo poder reial, guèrras de religion ( la Refòrma èra ben installada dins maites païses occitans, especialament dins lo Biarn...).De mai, l'anexion dels païses occitans dins lo reiaume de França se faguèt pas en un còp, la Provença es anexada en 1481, lo Biarn en 1620, lo pais Niçart en 1860...

Aital, vesèm qu'existis pas una istòria unificada o unica dels païses occitans.

L'unitat se trapa endacòm mai.

Per la lenga, per lo biais de viure, de pensar, de minjar, de cantar, en brèu per lor cultura, los païses occitans presentan de traches caracteristics d'una tèrra e d'un pòble: Occitània.